به عنوان یک ایرانی، در کنار دانشجویان و اساتید چینی، بازدید لذتبخش دو روزه­ای از شهر هانژو داشتم. هانژو شهر کوچکی نزدیک شانگهای است: شهری توریستی، بسیار شلوغ، و پرجنب و جوش با پیاده ­راه­های متراکم و فروشگاه­های پر زرق و برق!

ما از «موزه ملی چای» و «موزه ملی ابریشم» بازدید کردیم. «چای» و «ابریشم»، نه تنها دو ماده کشاورزی و تجاری، بلکه دو عنصر مهم فرهنگی هستند که ایرانی ها و چینی ها در آن مشترک هستند. چای و ابریشم هنوز هم در زندگی ایرانی ها مهم هستند. این دو موزه تاریخ طولانی ابریشم و چای در چین را نشان می دهند: وسایل قدیمی کشت چای و پرورش ابریشم، محصولات مختلف تولید شده از چای و ابریشم، و توضیح جایگاه این دو در فرهنگ قدیم و معاصر چین. همچنین در این دو موزه به تبادلات تجاری و فرهنگی شکل­ گرفته پیرامون ابریشم و چای بین چین و دیگر کشورها و تمدن ها از جمله ایران پرداخته شده است.

در موزه ملی چای طیف متنوعی از چای های سیاه و قرمز و زرد و سبز و حتی سفید معرفی می شود، و این برای بازدیدکننده ایرانی که فقط دو نوع قرمز و اخیراً سبز چای را می شناسد، بسیار جالب است.

در موزه ملی ابریشم، علاوه بر توضیح مفصل جاده ابریشم قدیم و مسیرهای مختلف آن، و نمایش لباس­های رنگ و وارنگ ابریشمی که خاندان­ های سلطنتی چین در طول تاریخ استفاده کرده­اند، بخش بسیار جالبی وجود دارد که به بهانة توضیح جایگاه ابریشم در اروپا به معرفی تحولات لباس در اروپا در گذار از قرن نوزدهم میلادی به قرن بیستم می­پردازد. به­عنوان یک جامعه­شناس برای من جالب بود که لباس­ها در اروپا در فاصلة بین دو جنگ جهانی، هم از حجم و تعداد آنها کاسته شده، و هم نازک­تر و کوتاه ­تر شده­اند. پوسترهای نصب ­شده در موزه توضیح می­دادند که به دلیل کمبود مواد اولیه و همین­طور کاهش نیروی انسانی فعال در فرآیند کلی تولید پارچه و تهیه لباس در جریان جنگ به­خصوص جنگ دوم جهانی، لباس­های اروپایی­ها به­ ویژه زنان هر روز کوتاه­تر و نازک­تر شده است!

غروب در ساحل «دریای غربی» قدم زدیم. گویا این دریاچه یکی از مقاصد مهم گردشگری در چین است، و ظاهراً به دلیل وجود یک افسانة تاریخی دارای بار معنوی و اسطوره­ای نیز هست. اسطوره می­گوید که زنی، که بنابر قاعدة تناسخ در جهان اول به شکل مار بوده، توسط یک پزشک جوان، در زیر برجی در ساحل دریا به زنجیر کشیده شده است. آن برج و پلی که آن دو یکدیگر را برای اولین بار در آنچا ملاقات کرده­اند هنوز هست و مردم از آن بازدید می­کنند.

وجود دو «موزه ملی» در یک شهر کوچک بسیار جالب توجه بود. معمولاً تاسیس این موزه ها نیازمند هزینة بسیار زیادی است، و در دیگر کشورها و از جمله در ایران، این نوع از موزه­ها و نمایشگاه­های «ملّی» در پایتخت یا شهرهای اصلی و بزرگ ساخته می­شوند نه در شهرهای کوچک. اما این سیاست دولت چین موجب شده تا حجم زیادی از گردشگران داخلی و خارجی راهی شهر هانژو شده و به «اقتصاد گردشگری» آن رونق دهند.

فضای موزة چای طبیعی بود نه مصنوعی. در واقع، موزة چای در وسط یک مزرعه چای واقع است و این جذابیت آن را برای بازدیدکننده دوچندان می کند (البته مکرراً به شما یادآوری می­شود که در صورت کندن حتی یک برگ چای، باید جریمه سنگینی بپردازید!). ساختمان موزه ملی ابریشم خود یک بنای ویژه با معماری چشم­نواز و منحصربفرد است که مستقلاً می­تواند یک جاذبة گردشگری محسوب شود.