«جغرافیای تاریخی» به عنوان شعبه ­ای علمی رسمی در چند ده سال اخیر مطرح شده­ مطالعات مربوطه از دیرباز شروع شده­است. جریان تکوین و توسعۀ «جغرافیای تاریخی» در چین را می توان به سه مرحله تقسیم شد.

1. مرحلۀ اول: تاریخ جغرافیا

رشتۀ «تاریخ جغرافیا» تغییرات مرزها و نواحی اداری و اسامی محلی و مسیرهای آبی را مطالعه می کند و برای مدت طولانی شعبۀ فرعی علم تاریخ به حساب آمده و برای تفسیر و مراجعه در علوم دیگر به کار رفته ­است.

اولین کتاب جغرافیایی چینی «شانگشو- یو گنگ»尚书·禹贡zhanguo (475-221ق.م.) به رشتۀ تحریر در آمد. «تاریخچۀ جغرافیایی- تاریخ سلسلۀ هان»hanshu-dilizhi汉书Ban Gu مورخ قرن 1 میلادی  قدیم ترین متن تاریخ جغرافیا در چین بود و نویسنده در این کتاب اسامی کوه­ها و رودهای مهم که متون تاریخی ذکر شده بود را تفسیر کرد. از این به بعد آثار در این زمینه بطور فراوان به وجود آمد و تا دودمان سونگ 宋song (960-1279م.)تاریخ جغرافیا بطور مستقل مورد مطالعۀ دانشمندان قرار گرفته و آثار گرانبها تصنیف شده بود. فی ­المثل در «تونگ جیان دی لی تونگ شی » 通鉴地理通释tang(618-907م.) مشخص شد و در «یو های» 玉海WangYinglin (1223-1296م.) جغرافی دان سلسلۀ سونگ تألیف شد و این نوع کتاب در این عصر و ادوار بعد پی در پی به ظهور آمد.

در سلسلۀ چینگ 清 طبیعت و قانون توسعۀ جامعۀ انسانی در شرایط طبیعی معین را توضیح بدهد.

بدیهی است که یکی از عوامل تعیین کننده شکل­گیری «جغرافیای تاریخی» این است که در اوائل قرن 20 میلادی علم جغرافیا در چین تأسیس شد و از این رو «تاریخ جغرافیا» در این برهه از تاریخ به «جغرافیای تاریخی» انتقال شد.

در سال 1909 میلادی جانگ شیانگ ون 张相文yugong است. این انجمن توسط گو جیه گانگ و تان  چی شیانگ در سال 1936 میلادی تأسیس شد و این انجمن اولین انجمن علمی در زمینۀ «تاریخ جغرافیا» تلقی می شود.

مطالب مطالعۀ این انجمن به شرح زیر است:

(1)جغرافیا و ملیتها در سلسله ­های مختلف در چین باستان؛ (2) تاریخ جغرافیای نواحی مرزی؛ (3) تاریخ جغرافیای ملیتی؛ (4) مناسبات چین و خارج؛ (5) مطالعۀ تاریخچه؛ (6) مطالعۀ اطلس؛ (7) سفرنامه ­ها؛ (8) تذکرات

بعلاوه، انجمن یو گونگ هم تحقیقات میدانی را انجام داد. مثلاً در سال 1936 میلادی بعضی دانشمندان این انجمن هم پژوهشهای آبیاری در منطقۀ «خه تائو» 河套Yang Shoujing مورخ و جغرافی دان اواخر قرن 19 و اوائل قرن 20  میلادی «نقشه­ های سلسله­ های مختلف»历代舆地图zhong hua ren min gong he guo guo jia li  li dai di li zhi yun bian jin shi است که توسط لی جاائو او 李兆洛Zang Lihe ادیب نامدار چین در دوران جدید هم «فرهنگ اسامی محلات تاریخی و امروزی چین»中国古今地名大辞典zhejiang  به تدریس درس «جغرافیای تاریخی چین» شروع کرد و متنهای نطق وی برای مدت طولانی مورد استفاده و مراجعۀ دانشمندان و دانشجویان قرار گرفت و تاکنون باز هم تأثیرگذار بوده ­است.

3.4. مجلات علمی

در حال حاضر، «جغرافیای تاریخی» و «مجموعۀ مقالات جغرافیای تاریخی چین» مهمترین مجلات علمی جغرافیای تاریخی تلقی می شود و این دو تا مجله نشانۀ استقلال جغرافیای تاریخی چین در محافل علم ( به شعبه ­ای علم مستقل تبدیل شد) است. مضامین و مطالب مقالات «جغرافیای تاریخی» شامل تفسیر متن تاریخی، بررسی تئوریهای جغرافیای تاریخی, مطالعات در مورد مسائل زمینه­های مختلف جغرافیای تاریخی انسانی و طبیعی، نقد آثار مربوطه، مطالعات در مورد اسامی محلات تاریخی، معرفی شهرها و آثار دیدنی و پیشرفتهای جدید در این زمینه در چین و خارج را تضمن دارد. موضوعات «مجموعۀ مقالات جغرافیای تاریخی چین» هم شامل روشهای تحقیق و تئوریهای جغرافیای تاریخی و مطالعات در مورد مسائل زمینه­های مختلف جغرافیای تاریخی انسانی و طبیعی و مطالعات اسامی محلات قدیم، مطالعات تاریخچه­ های محلی مطالعات پایتخت­های محلی و تفسیر متن تاریخی، مطالعات تاریخ علم جغرافیا تاریخی و برسی و نقد پیشرفتهای جدید چینی و خارجی در این زمینه و نقد دانشمندان مهم  چینی و خارجی و ترجمه و بررسی آثار آنها در این زمینه و مطالعات علوم مربوطه و معرفی منابع و گزارشهای تحقیق میدانی و اکتشافات باستانشناسی و ارزیابی فنی مربوطه  و غیر… بعلاوه، مجلات دانشگاهی و مجلات علمی علوم تاریخ و جغرافیا و جامع و غیره…

ذیل ­نامه

بعلت این که مطالعات جغرافیای تاریخی متضمن زمینه­های متنوع علوم طبیعی و انسانی است، این شعبه از علوم در مشخص کردن قانون­های توسعۀ جامعۀ انسانی حائز اهمیت تئوری و عملی است. مثلاً مطالعات جغرافیای تاریخی طبیعی می تواند خلاءهای تحقیقات آب و هوا و آفات طبیعی در دوران تاریخی را پر کند و دست آوره ­های این زمینه برای پیش­بینی و پیش­گیری پایه­های مهمی به شمار می رود. از این رو جغرافیای تاریخی را باید بطور کامل توسعه داد. دانشمندان چینی بر آنند که بالا بردن دقت مطالعات و رعایت کردن وقایع تاریخی و قانونهای علمی وظایف مهم و لازم در این زمینه به حساب می آید. در میان آنها قانون ها و وقایع پایۀ مطالعه است و بالا بردن دقت مطالعات هدف اصلی به شمار می رود و تنها راه اتکا به توسعۀ فنون علمی و همکاری با دانشمندان در رشته­های دیگر است.